Bergama, 150 yıl süren Pergamon Krallığı’nın merkezi olmuş, antik dönemde yüzyıllar boyunca çeşitli uygarlıklara sahne olmuştur. Burası tarihi dokusunu günümüze kadar korunmuş ender yerlerden birisidir. Hatta tarihte ilkler şehri olarak biliniyor. Bergama, ilk Asya Kütüphanesi, ilk büyük hastane, ilk parşömen, tiyatro, spor, müzik alanında veya ilk en dik tiyatrosu kent gibi çoğu ilke imza atmıştır. Bu yazımızda pek fazla bilinmediği için tercih edilmeyen ancak İzmir’in tarih bakımından en zengin ilçelerinden olan Bergama gezilecek yerler sizlere anlatacağız.
Bir Bakıp Çıkacağım Diyenler İçin Kısa Bilgiler
- Bergama, 2014 yılında Dünya Kültür Mirası Listesi’ne girmiştir. Tarihi ve kültürel değerli oldukça fazladır. UNESCO tarafından dünyada 999 uncu, Türkiye’nin 13. Dünya mirası kabul edilmiş ve koruma altına alınmıştır.
- Bergama, Zeus Sunağı ve Athena Tapınağı 1870’li yıllarda Alman mühendis Carl Humann tarafından Almanya’ya kaçırılmış ve günümüzde Almanya’nın başkenti olan Berlin’de Pergamon Müzesi’nde sergilenmektedir.
- Bergama’nın tarihinde yaşanan ilginç hikâyeleri olan yerleri mutlaka görmelisiniz; Bergama Akropolü, Asklepion, Kızıl Avlu ve Bergama Müzesi listenizde olması gereken mekânlardan.
- Bergama’da Domuz Alanı olarak adlandırılan eski Rum Mahallesi’nin merkezi konumdaymış. Bergama’yı kuşbakışı görebileceğiniz bu meydan geçmiş zamanlarda Rumlar’ın sosyalleştiği bir alan iken şu anda terakki Parkı adıyla anılıyor. Burası Bergama’nın en sakin ve keyifli köşesi diyebiliriz.
Bergama Tarihi Hakkında Bilgiler
Bergama, 8 bin 500 yıllık tarihi geçmişi ile İyon, Roma, Bizans uygarlıkları, Helen ve Osmanlı dönemini yaşamış bir yerdir. Ülkemizde tarihi köküne kadar taşıyan bu yere ilginin az olması gerçekten çok üzücü.
Antik Çağ’da Pergamon ismi ile anılan Bergama, Helenistik dönemin en önemli sanat ve kültür merkezlerinden birisi olmuştur.
Helenistik Pergamon Krallığı’nın başkenti olan şehir, roma egemenliği döneminde de Asya eyaletinin merkezi olmuş. Makedonya Krallığı’nın egemenliğindeki şehirde, Büyük İskender’in ölümünün ardından M.Ö. 301’de, Makedonyalı Komutan Lysimakhos krallığını ilan etmiş ve böylece 150 yıl süren Bergama Krallığı dönemi başlamıştır.
Bergama Krallığı, Marmara Denizi kıyısından Akdeniz’e kadar uzanan bu krallıktan geriye benzersiz bir mimari kalmıştır.
Bergama, tarih boyunca sağlık, kültür ve sanatın merkezi olmuştur. Antik dönemin önemli sağlık merkezlerinden olan Asklepion, ilk yerleşim alanı olan Akropol ve Mısır tanrıları tapınağı olan Kızıl Avlu gibi mekânlarıyla İzmir tarihi yerler listesinde yer alıyor.
Bergama’da tarihi değiştiren pek çok ilk de gerçekleştirmiştir. Tarihte bilinen il parşömen yani deriden kâğıt, ilk dört tiyatrolu kent ve ilk doğal tedavi buluşları bu topraklarda hayat bulmuştur.
Tarihi Acımız Bergama Antik Kenti’nin Almanya’ya Götürülme Hikâyesi
Günümüzde temelleri hala Bergama’da olan tarihi eserlerimizin ve bizim kanayan yaramız olan Berlin’e kaçırılma hikâyesinden kısaca bahsedelim. Yaklaşık 2000 yıl önce Bergama Akropolü’nden tüm görkemiyle yükselen Zeus Sunağı, 130 yıl önce ait olduğu topraklardan çalınarak ülkemizden götürüldü.
1865 yılında Anadolu’ya yol yapım çalışması için görevlendirilen Alman mühendis Carl Humann arkeoloji meraklısı insanmış kendisi. O yıllarda Avrupa ülkeleri üstü kapalı bir arkeoloji soygunu planlamış. Görevlendirilen bu kişilerin aslında bir diğer hedefi de gittikleri yerde tarihi eserler bulma görevleri varmışmış. Bölge hakkında fazlasıyla merakı olan Carl Humann, toprak altında bir Zeus Sunağı olduğunu tahmin ediyormuş ve araştırmalarına sinsice yıllarca devam etmiş. Sonrasında 1871 yılında kalıntıları keşfettiği alanda gizlice kazılar yapmaya başlamıştır. Seneler içinde bulduğu her eseri yol yapımı için taş ihtiyacını bahane olarak kullanarak önce Çandarlı’ya, oradan Alman gemilerine yükleyerek ülkemizden kaçırmıştır.
Tüm bu olaylar olurken Bergama halkı durumu biraz zaman geçtikten sonra fark ederek isyan çıkarmış. Ancak isyan çıkarsa da değişen bir şey olmamış. Çünkü o dönemde Almanya’ya olan yüklü borçları sebebi ile Osmanlı, bu duruma sessiz kalarak Bergama halkını da susturmuştur.
