İnsanlık tarihinin en eski şehirlerinden biri olarak herkes tarafından bilinen Gaziantep, Anadolu ve Mezopotamya’nın arasında önemli bir geçiş güzergâhıdır. Kurulduğu dönemden günümüze kadar yerleşimin aralıksız devam ettiği şehir, dünyanın en eski şehirlerinden biri olarak kayıtlara geçmiştir. Bu görkemli şehirde mutlaka görmeniz gereken yapılardan bir tanesi de tarihi Gaziantep kalesi olarak bilinmektedir.
Gaziantep Kalesi yazımızda sizlere kale ile ilgili bilmeniz gereken tüm detayları sizlere aktaracağız.
Gaziantep Kalesi Tarihi
Kalenin ne zaman ve kim tarafından inşa edildiği kesin olarak bilinmiyor. Tarihi, günümüzden 6000 yıl eskiye, Kalkolitik döneme kadar giden bir höyük üzerine kurulduğu tahmin edilmektedir. Bu kale niçin yapılmıştır diye aklınızda soru oluşuyorsa, kalenin ilk olarak Roma döneminde bir gözetleme kulesi olarak inşa edildiği ve zaman içerisinde genişletildiği, yapılan arkeolojik kazılar sayesinde anlaşılmıştır.
Kalkolitik Dönem: Bakır Çağı’dır. Taş aletlerin yanında bakırın da kullanılmaya başlamasından dolayı bu isim verilmiştir.
Höyük: Toprak yığını, küçük tepe anlamına gelmektedir. Tarih boyunca türlü nedenlerle yıkılıp yok olmuş yerleşik yerlerde, yıkıntıların birikmesi ile oluşmuş, içinde tarihsel kalıntıların gömülü olduğu yayvan toprak tepe.
Bugünkü hali kaleler mimarı olarak bilinen Bizans İmparatoru Iustinianos döneminde almıştır. Bu dönemde kale önemi bir onarımdan geçirilmiştir. Bizans döneminden sonraki senelerde Memlükler, Osmanlılar ve Dulkadiroğulları da kaleyi zaman zaman onarmışlardır. Gaziantep kalesi ana kapı üzerinde yer alan kitabeden, Kanuni Sultan Süleyman tarafından ana kapı ve kale köprüsünün iki yanındaki kulelerin 1557’de yeniden yaptırıldığı anlaşılır.
Gaziantep’e Nasıl Gidilir?
Gaziantep, Akdeniz Bölgesi ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin birbirine bağlayan koridorda yer almaktadır. Türkiye’nin dört bir yanından karayolu ve şehirlerarası otobüsler ile bu güzel kente rahatlıkla gelmek mümkün. İzmir, Antalya, İstanbul ve Ankara’dan direkt uçak seferlerinin düzenlendiği şehre ulaşmak oldukça kolaydır.
Gaziantep Kalesi Öyküsü
Gaziantep Kalesine dair pek çok hikâye anlatılıyor. Bu hikâyelerden biri ise kalenin yapılışına dair bir efsanedir. Asıl adı Kala-i Füsus ( Yüzük Kalesi) olan Gaziantep Kalesi’nin bu ismi bir efsaneye dayanmaktadır. Bu efsaneye göre kaleyi, bölgenin sahibi olan bir kız yaptırmaya başlamış. Kalenin yapım masrafını karşılamak için bu kız, çok kıymetli bir taşa sahip olan yüzüğünü satmış ve Gaziantep Kalesi’ni yaptırmıştır. Bunun için de kaleye, yüzük kalesi anlamında Kala-i Füsus adı verilmiştir.
Gaziantep Kalesi Özellikleri
Asırlara kafa tutarak dimdik ayakta kalmayı başaran Gaziantep Kalesi, yaklaşık 30 metre yüksekliğinde şehre hâkim bir tepe üzerinde yer almaktadır. Görkemli duruşuyla ben buradayım diyen kale, en tepeden Gaziantep’i selamlıyor. Gaziantep Kalesi, Türkiye’de ayakta durabilen şehir kalelerinin en güzel örneklerinden birisidir.
Gaziantep Kalesi İçinde Neler Yer Alıyor?
Kale bedenleri üzerinde 12 adet kule bulunmaktadır. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde kalenin 36 burcu olduğundan bahsedilmektedir. Günümüzde bunların yalnızca 12’sini görebiliyoruz. Geri kalan 24 burcun ise kalenin dış surları üzerinde bulunduğu ve günümüze kadar gelemediği araştırmacılar tarafından düşünülmektedir. Ayrıca Kale çevresinde bir hendek bulunuyor ve kaleye geçiş köprü ile sağlanmaktadır. Kale köprüsünü geçtikten sonra, asıl kale kapısına ulaşmadan, sol tarafta halk tarafından İmam-ı Gazali Hazretlerinin Makamı olarak isimlendirilen bir burç yer alıyor.
Kale kapısından girince, kalenin iç kısmında ve üstüne doğru açılan iki yol vardır. Soldaki yoldan devam edildiğinde kalenin üst kısmına ulaşılabilmektedir. Diğer yoldan ise; dehliz, galeri ve kale odalarına gidilmektedir. Gaziantep Arkeoloji Müzesi tarafından yürütülen arkeolojik kazılar sonucunda, Osmanlı dönemine ait bir hamam ile bir cami ortaya çıkartılmıştır. Hamamın buhar odası, bacaları ve banyosu bulunuyor.
Pek çok farklı efsanelere ve hikâyelere konu olan bu şanlı kaleyi gerek tarihi yapısı açısından gerek se güzelliği sebebiyle mutlaka görmenizi tavsiye ederiz.
