Likya Uygarlığı, insanlık tarihi adına büyük bir kültür oluşturmuş ve Likya Birliği’nin içinde yer alan 23 kentlerden biri de Letoon Antik Kentidir. Bu kent, Likya Kent Birliği’nin günümüze kadar gelmiş en önemli antik kentlerinden biridir. O zamanlarda en büyük kültür ve ticaret merkezi olan kent, aynı zamanda dini ve idari merkezliğini de yapmıştır. M.Ö. kurulan kent, antik çağda Likya’ya başkentlik yapmıştır. Letoon ise Leto’nun yeri anlamına gelir. Anadolu dilinde ise, “ hanımefendi” anlamına gelen Lewuda’nın Helen dilindeki söyleniş şeklidir. Fethiye sınırları içerisinde Akdeniz bölgesinde yer almaktadır.
Letoon Antik Kenti
Likyalılar tarafından tanrılar için inşa edilen Letoon Antik Kenti, adını tanrıça Leto’dan almaktadır. Tanrıça Leto ile ikiz çocukları Apollon ve Artemis için kurulan antik kent, Muğla ilinin Seydikemer ilçesinde yer alan Kumluova Köyü’nde ziyaretçilerini ağırlıyor. Letoon Ören Yeri yerleşimine ait izleri M.Ö. 7. Yüzyıla kadar dayanmaktadır. 1988’den beri UNESCO Dünya Mirası listesinde bulunan Letoon Antik Kenti, Likya yürüyüş yolu rotasından da görülebilir. Politik ve dini bir öneme sahip olan kent, tarih boyunca farklı medeniyetlerin egemenliğine girmiştir. Romalılar zamanında kültür merkezi haline getirilmiş ve tiyatro da bu dönemde inşa edilmiştir. Xanthos yolu üzerinde bulunan kaya oyulmuş 8000 kişilik Letoon Tiyatrosu fazlasıyla dikkat çekicidir.
Letoon Antik Kenti’ndeki en büyük tapınak Leto Tapınağı, tapınak çevresinde bulunan ve üzerinde 3 dilde yazı yer alan Üç Dilli Yazıt, Likçe, Grekçe, Aramice dillerinde yazılmış ve şu anda Fethiye Müzesi’nde sergilenmektedir. Dor tarzında inşa edilmiş Apollon Tapınağı, Helenistik dönemden kalma mozaiğinde Artemis’in ok ve sadağı ile Apollon tasvir edilmiştir. Bu iki tapınağa nazaran daha küçük olan Artemis Tapınağı burada görülmesi gereken yerlerdendir. Üç tapınağın, doğu kısmında ise bir kilise, güneybatısında bir çeşme bulunur. Letoon antik kenti içerisinde sırtını bir tepenin yamacına dayamış büyük antik tiyatro yer almaktadır.
Leto Efsanesi
Letoon Antik Kenti hikâyesi büyük bir yasak aşka dayanmaktadır. Tanı Zeus, bir Titan kızına âşık olur. Bu kızın ismi Leto’ dur. Zeus’un eşi Tanrıça Hera, hem bu yasak aşkı hem de Leto’nun hamile olduğunun öğrenince peşine düşmüştür. Hera’dan kaçmayı başaran Leto müzik, güneş, sanat, ateş, şiir ve kehanet tanrısı Apollon ile avcılık, okçuluk, vahşi doğa ve ay tanrıçası Artemis’i, Delos Adası’nda dünyaya getirir. Çocuklarını doğurduktan sonra da kaçmaya devam eden Leto, Xanthos Nehri’nin ( Eşen Çayı) denize kavuştuğu yere ulaşır ve nehri takip ederek günümüzde Leto Tapınağı’nın olduğu yerdeki su kaynağına ulaşır. Çocuklarını bu su kaynağında yıkamak ister fakat Tanrıça Hera’dan korkan halk tarafından engellenir. Leto’ da bunun üzerine tüm halkı kurbağaya çevirir.
M.Ö. 7. Yüzyıldan itibaren bu kutsal kaynağın etrafında sunak kurulmuş ve Likya dilinde “ Elyana” adıyla bilinen su perilerine ithaf edilir.
Letoon Antik Kenti Nasıl Gidilir?
Muğla, Kumluova Mahallesi sınırları içerisinde yer alan Letoon Antik Kenti, Kaş- Fethiye karayolu üzerinde, Kaş’a 50 km uzaklıkta bulunmaktadır. Kaş- Fethiye karayolunun üzerinde Kınık yakınından ayrılan 4 km’lik yol sonucunda ulaşılabilen Letoon, Bozoluk Köyü’nde yer alıyor.
Muğla- Antalya sınırında bulunan Letoon Antik Kenti’ne Antalya tarafından ulaşım için, Kaş- Fethiye karayolunu kullanarak mümkün. Aynı yolun biraz ilerisinde Kahverengi Xanthos tabelalarını göreceksiniz bundan sonrasında sadece tabelayı takip etmeniz yeterlidir.
